Alleen als een gebouw meerwaarde heeft in het bedrijfsproces over de totale levensduur, is het gebouw pas werkelijk duurzaam. Hoe langer een gebouw zijn gebruikswaarde behoudt, des te duurzamer het is. Het hoeft immers niet vervangen te worden. Duurzaam denken zit daarom niet alleen in de reductie van bouwverspilling en energiegebruik, maar gaat vooral om het bieden van een gezonde personeel- en patiëntomgeving die goed te onderhouden is en voldoende mogelijkheden biedt voor veranderend gebruik.
” Daniel van den Berg, onlangs toegetreden tot de partnerkring van EGM architecten en Mirjam Roth, adviseur duurzaamheid bij EGM adviseurs, geven toelichting. Geïllustreerd met het Reinier de Graaf Ziekenhuis, het NOS NOBO Hospital Curaçao en de studie voor het Zaans Medisch Centrum wordt uitleg gegeven: Veranderingen in de zorg Een nieuw denkkader: het ziekenhuis van de toekomst Lessen uit de commerciële sector Meerwaarde in de toekomst: een harmonisch geheel
Tot voor kort werd een gebouw met name gezien als gebouwlast. Echter, op deze wijze wordt een gebouw te weinig ingezet als middel om de kwaliteit van de dienstverlening en de productiviteit te vergroten en een restwaarde te vertegenwoordigen, ook al is de boekwaarde na 30 jaar nul. Vanaf 2005 introduceerde de overheid maatregelen ter beperking van de zorguitgaven die het zorglandschap drastisch veranderen. In de overtuiging dat zorg kan verbeteren door zich te richten op de kwaliteit van zorg, op het beperken van medische fouten en op preventie is het systeem vanzorgaanbod veranderd in een marktvraag. Deze wijziging moet de patiënt vrije keuze in verzekeraar en zorgaanbieder bieden en vervolgens moet de marktwerking gaan zorgen voor kostenbeperking en kwaliteitsverhoging. Deze marktwerking heeft geleid tot het versoepelen van de contractverplichting voor zorgverzekeraars en het loslaten van vaste tarieven van zorgaanbieders. Een vergoeding voor de vaste lasten is productieafhankelijk. Zorgaanbieders worden ondernemers en dragen zelf het eigen risico voor investeringen. Een nieuw denkkader: het ziekenhuis van de toekomst
door personeels- en gebruikskosten. Belangrijk is om hier al bi het ontwerp op in te spelen. Het gebouw moet de zorgaanbieder ontzorgen en ondersteunen in haar bedrijfsvoering. De strikte regels van het bouwregime zijn voorbij. Flexibiliteit, gebruiksefficiëntie, patiënttevredenheid en een voordelige exploitatie zijn de nieuwe norm. En juist deze laatste zaken spelen een belangrijke rol in de duurzaamheid van het gebouw en vormen uiteindelijk de meerwaarde voor het ziekenhuis. De mate waarin een gebouw of gebouwdeel flexibel, uitbreidbaar en afstootbaar is, geeft aan hoe toekomstbestendig het gebouw is. Kan het gebouw de ontwikkelingen in de gezondheidszorg opvangen en is het gebouw eventueel geschikt voor andere functies? Door nu al te kiezen voor voldoende verdiepingshoogte in combinatie met een goed stramien en een hoogwaardige gevel kan de indeling op elk moment aangepast worden aan de actuele vraag. Het overdimensioneren van schachten, technische ruimten en constructieve elementen geeft de mogelijkheid om uit te breiden.
Het gehele bedrijfsproces in een ziekenhuis draait om het genezen van de patiënt. Hierin komen met name de gebruiksefficiëntie en patiënttevredenheid naar voren. Korte efficiënte looplijnen en een duidelijke ordening van functies vergemakkelijken de gebruiksprocessen. Het creëren van een gezonde of zelfs helende omgeving stimuleert het genezingsproces. Het optimaliseren van het binnenklimaat op alle niveaus van het ontwerp.