Na enkele minder positieve ervaringen in ziekenhuizen schreef Harm Tilman een pleidooi voor Evidence-Based Design', een uit Amerika overgewaaide ontwerpbenadering die vertrekt vanuit de vraag wat nodig is om patiënten in ziekenhuizen een zo prettig mogelijke ervaring te bieden en zo het genezingsproces te versnellen. Een ontwerpbenadering die binnen EGM architecten al lange tijd gangbaar is.
Het pleidooi voor Evidence-Based Design leidde tot het gesprek dat Noor Mens voert met met Bas Molenaar en Willemineke Hammer, ontwerpers van Erasmus MC en Fiona de Vos, omgevingspsycholoog bij Studio dVO in verpleeghuis Boswijk in Vught. Ook hieruit blijkt dat architectuur een positieve invloed op mensen kan hebben die niet beperkt hoeft te blijven tot de zorgomgeving. In de zorg doen ‘healing environment’ en ‘Evidence-Based Design’ hun intrede. Naast sociale aspecten spelen ook ruimtelijke factoren een rol in het welbevinden van patiënten, personeel en bezoekers. De vraag is of en op welke manier je hiermee in het ontwerp rekening kunt houden.
Gebouwen geven richting aan de processen die er zich afspelen – in ziekenhuizen en verpleeghuizen is dit vooral de verpleging. Ze definiëren ruimtes en bepalen daarmee bijvoorbeeld of familieleden op de kamer kunnen verblijven van hun opgenomen kind, of hoe groot een woongroep in een verpleeghuis kan zijn. Het gebouw stelt, letterlijk, de kaders vast. Maar daar houdt het niet op. Ook het materiaalgebruik, de kleur, de inrichting, de mate waarin de gebruikers die naar hun persoonlijke voorkeuren kunnen aanpassen, het uitzicht zijn aspecten die van invloed kunnen zijn. En dat is maar een kleine greep uit het grote aantal karakteristieken dat deskundigen met betrekking tot healing environment onderzoeken.
Alle architecten die binnen EGM betrokken zijn bij het ontwerpen van ziekenhuizen zijn in het bezit van de Amerikaanse EDAC-accreditatie (Evidence-Based Design Accreditation), die expertise op dit gebied bevestigt. Evidence-Based Design verantwoordt waarom bepaalde stappen in het ontwerpproces worden genomen en wat de uitkomst hiervan is. Deze resultaten zijn meetbaar. Veel meer dan voorheen wordt in de gezondheidszorg het belang erkend van het perspectief van de patiënt. Erkend wordt dat de deels subjectieve beleving van de patiënt inderdaad een stempel kan drukken op het (objectief meetbare) resultaat.
Het Erasmus Universitair Medisch Centrum in Rotterdam, een ontwerp van EGM architecten, is een voorbeeld van een groot project waarin zo veel mogelijk met de inzichten van healing environment rekening is gehouden.
Bij de nieuwbouw van verpleeghuis Boswijk vormde het creëren van een healing environment uitgangspunt. In nauwe samenwerking met de opdrachtgever maakte EGM een ontwerp dat de specifieke eigenschappen van de bewoners centraal stelde. Er is gekeken naar de behoeften van de bewoners, in dit geval dementerenden.
Lees het hele artikel in de oktobereditie 2013 van De Architect.