Wilhelmina Kinderziekenhuis, geboortecentrum en Intensive Care

In het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) in Utrecht worden kinderen van 0 tot 18 jaar met vaak complexe ziekten en aandoeningen verzorgd en behandeld. Die academische pediatrische zorg verbetert zich continu waardoor de levensverwachting van deze kinderen verder toeneemt. Vanwege het ziektebeeld betekent dit echter dat zij voor langere tijd met het WKZ verbonden blijven. Het WKZ is dan ook voor veel kinderen en familieleden een tweede thuis. Ze komen er frequent terug voor onderzoek, behandeling en controle.

De veranderende zorgvraag is samen met de benodigde midlife-update van het gebouw de voornaamste reden voor de renovatie en modernisatie van het WKZ. Die vindt gefaseerd plaats. De modernisering begint met het volledig vernieuwen van de afdelingen Pediatrische Intensive Care Unit (PICU) en het Geboortecentrum (bestaande uit Neonatologische Intensive Care Unit, afdeling Zwangeren en Gezinskamers). Daar worden onder meer 51 nieuwe kinder-ic-kamers gerealiseerd. Het bestaande WKZ opende in 1999 de deuren en is ook een ontwerp van EGM architecten.

Drie-eenheid personeel-kind-familie staat garant voor optimale zorg

In het ontwerp staat het concept van Family Integrated Care centraal. Dit concept gaat ervan uit dat het zorgpersoneel én de familie samen de zorg voor het kind op zich nemen. Het is in de praktijk aangetoond dat deze gezamenlijke rol de gezondheid van kinderen positief beïnvloed en de binding tussen ouders en hun kind versterkt. De belangrijke positie van directe naasten is bij de vernieuwing van de Intensive Care en in het Geboortecentrum duidelijk zichtbaar. De zorgomgeving biedt maximale ondersteuning aan erg zieke kinderen, hun moeders, familie en naasten, die in een zeer stressvolle situatie vaak voor langere tijd in het WKZ verblijven. Het realiseren van eenpersoonskamers op alle afdelingen is hierbij van groot belang. Het biedt de patiënt en de familie privacy, geborgenheid, rust en maximale veiligheid. Ouders kunnen bij hun kind op de kamer blijven slapen. Daarbij is er, als het ziektebeeld het toelaat, ruimte voor broertjes en zusjes.

Maximale ondersteuning familie en personeel

Ook de omgeving buiten de kamer is ontworpen volgens het Family Integrated Care-principe. De afdelingen zijn open, met veel overzicht en korte onderlinge afstanden zodat familie en zorgpersoneel elkaar makkelijk kunnen benaderen. Zowel op als vlakbij de afdeling zijn speciale ouderlounges voorzien om even aan de dagelijkse spanning te ontsnappen. Tenslotte zijn er nabij de afdeling pantry’s en sanitaire voorzieningen opgenomen, waardoor een langer verblijf bij het kind makkelijker is. Het personeel heeft zijn eigen ‘backstage-domein’. Weg van alle hectiek kan men hier in alle rust even bijkomen van het intensieve werk. Een frisse neus, zonnestraal op het gezicht of bries in het gezicht zorgt voor de broodnodige afwisseling en afleiding. Vanaf het balkon is er prachtig uitzicht op het naastgelegen mooie, groene landgoed Oostbroek.

Geborgenheid

De patiëntenkamers en hun inrichting zijn zo ontworpen dat medische apparatuur niet direct in het zicht is. De kamers zijn daardoor sfeeradaptief en kunnen in uitstraling worden aangepast aan de persoonlijke behoeften van patiënt en familie. Grote glazen wanden tussen de patiëntenkamer en het medische gebied zorgen ervoor dat zorgpersoneel en patiënt maximaal onderling contact hebben. Daarbij kunnen het kind en de ouders de privacy richting de afdeling regelen. Het hebben van deze eigen regie levert een belangrijke bijdrage aan het herstelproces, en de totale Healing Environment.

Duurzame en helende omgeving

In de visie van zowel UMC Utrecht als van EGM zijn duurzaamheid van de gebouwde omgeving en gezondheid van mensen onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het ontwerp is dan ook vanaf het begin integraal op beide aspecten gewogen. Groene beplanting vervangt de bestaande parkeerplaatsen onder de nieuwbouw. Dit verbetert de waterinfiltratie op het terrein en creëert tegelijkertijd een prettige omgeving waar fijn buiten spelen, wandelen en in de zon zitten ontspanning bieden. De oude gevels worden geheel vervangen, waardoor er een aangenaam en comfortabel binnenklimaat ontstaat met minimaal energieverbruik. De gevels van het binnenhof hebben een duurzame bekleding van bamboe. Hoge ramen zorgen voor veel daglicht en een prachtig ruim uitzicht op de inspirerende en groene omgeving van Landgoed Oostbroek. Het einde van de gang eindigt consequent met een raam. Hierdoor is er altijd contact met buiten en oriënteren bezoekers zich op natuurlijke wijze door het gebouw. Dit laatste reduceert het stressniveau, zorgt voor rust en maakt uiteindelijk de best mogelijke zorg voor het zieke kind mogelijk. Met een open en transparante inrichting hebben de afdelingen een vriendelijke uitstraling. Dit wordt verder versterkt door de warme en natuurlijke kleuren en materialen. Alle materialen zijn geselecteerd op hun circulaire waarde en duurzaamheidsaspecten.

Verbinding tussen binnen en buiten

De modernisering van het WKZ combineert renovatie met nieuwbouw. De nieuwbouw wordt op de kop van de twee bestaande zuidelijk gelegen ‘vingers’ van het WKZ gerealiseerd. Hiermee transformeert de bestaande kamstructuur van het gebouw op deze plek naar een bouwblok met omsloten binnenhof. Dit heeft grote voordelen voor de logistiek tussen de afdelingen, met name de PICU en de NICU. De afdelingen kunnen hierdoor gebruik maken van elkaars eenpersoonskamers. Dat maakt het kinderziekenhuis maximaal flexibel en zeer efficiënt in het gebruik van de beschikbare ruimtes. Op stedenbouwkundig niveau is het nieuwe volume zo ontworpen dat het een ingetogen maar verbindende rol speelt tussen de omliggende gebouwen van het Prinses Máxima Centrum en het UMC Utrecht. Het openmaken van de zuidoosthoek van de vleugel, aanbrengen van groenvoorzieningen, creëren van een doorgaand wandelpad en het op die plek voorzien van een groot balkon, maakt van de plek vriendelijk en uitnodigend.

Het vernieuwde Wilhelmina Kinderziekenhuis wordt in delen opgeleverd, de nieuwbouw wordt als eerste opgeleverd, naar verwachting in 2024.